Stadsvernieuwing Jordaan, Amsterdam
Jordaan Rozengracht, Laurierstraat en Rozenstraat.
SOCIALE WONINGBOUW IN DE JORDAAN
Opengevallen plekken en vervallen panden worden in een grote bouwstroom opgepakt en voorzien van sociale nieuwbouwwoningen volgens laat-20e eeuwse inzichten.
Extreem gecompliceerde opgaven op 8 locatie die onderling qua omvang totaal verschillen : van invullingen voor een enkel pand tot een fors deel van de straatwand. Extreem ingewikkeld vanwege grote verschillen tussen de opzet van de historische panden en de eisen die aan de opbouw van de nieuwe invullingen worden opgelegd.
Waardoor het stadsbeeld kan desintegreren.
De plint van de nieuwbouw moet worden opgeofferd aan bergingen en gemeenschappelijke ingangsportalen achter gesloten gevelwanden. De trappenhuizen nemen gauw de omvang aan van een geheel Jordaanpandje aan. Het toepassen van kappen met pannendaken, zoals het traditionele bebouwing, is uitgesloten.
Het bestemmingsplan bevat ingewikkelde voorschriften voor de toelaatbare bebouwingspercentages op de bovenste bouwlaag met het doel op basis van modernistische opvattingen meer licht en lucht in de nauwe straten te brengen, hetgeen kan leiden tot rafelige gevelbeelden vol onsamenhangend geplaatste set- backs op de bovenste laag.
Tenslotte zijn de vereiste balkons in gevelbeeld meestal een desastreus, grof verschijnsel in het bestaande,historische gevelbeeld.
De vernieuwing niet maskeren en tegelijkertijd een zorgvuldige inpassing in bestaande stadsstructuur tot stand brengen. Zo kan de ontwerpstrategie achter die hier gepresenteerde ontwerpen worden omschreven.
De bergingen worden verborgen waardoor de plint open en bewoond blijft. De woningen aan de straat hebben een eigen voordeur .Het contact met de straat en de openheid van de plint blijft intact, waardoor een essentieel element van de straat in de stad blijft bestaan,
De gemeenschappelijke trappenhuizen baden, in tegenstelling tot de donkere benauwde steile trappen in de bestaande bebouwing, in overvloedig daglicht. In de Laurierstraat via kunstwerk van beeldend kunstenaar Hanshan Roebers zelfs voorzien van een mysterieus blauwe zweem in het daglicht. In de plattegronden is sprake van voor-en achterkamers en ook zij- kamers, onderling verbonden door dubbele deuren om verhuizen van woonfuncties binnen de woning mogelijk te maken. Iedere locatie wordt als een zelfstandige herkenbare eenheid benaderd. Symmetrie en een ritme van penanten in het gevelmetselwerk zijn de middelen waarmee gewerkt wordt.
Een locatie wordt symmetrisch rondom een aan de straat gelegen pleintje gegroepeerd, vrijgekomen achterterreinen achter een aantal locaties zijn vanuit iedere woning via de trappenhuizen en een gang door de bebouwing bereikbaar en werden in tuintjes verkaveld en aan de bewoners aangeboden.
De periode waarin deze bebouwing tot stand kwam zou het Jan Schaefer- tijdperk genoemd moeten worden, naar de legendarische wethouder Jan Schaefer, die de stadsvernieuwingsoperatie in gang zette en daarmee een keerpunt in de ontwikkeling van Amsterdam tot stand bracht. Totaal verwaarloosde delen van de stad kwamen weer tot leven en het wonen in de stad bleef voor iedereen ook voor oorspronkelijke bewoners bereikbaar.
Stadsvernieuwing Jordaan
8 locaties aan de Rozenstraat, Laurierstraat, Laurierdwarstraat.
opdrachtgever Woningbouwvereniging Eigen Haard
ontwerp Cees Nagelkerke
bouwkundigen Frans Hekman, Dof Floors
beeldend kunstenaar Hanshan Roebers
bouwjaar 1987-1989
In de negen verschillende projecten met ieder een eigen omvang wordt ingegaan op de veelheid van architektonische verschijnings vormen in de Jordaan.
Ieder project vormt een autonome eenheid met eigen karakter binnen een gemeenschappelijke beeldtaal.
Een van de projekten voegt een "piazetta" toe aan de smalle Rozenstraat.
In andere projecten fungeert het trappenhuis als een transparent intermediair tussen straat en woning.
De woningplattegronden zijn gericht op een flexibel gebruik door toepassing van dubbele deuren tussen woon- en slaapvertrekken.
Extra ontwerpenergie is gegeven aan het creeeren van prive voordeuren voor de beganegrondwoningen en 'verborgen' bergingen.
Door de opengewerkte hoeken ontstaat een grote ruimtelijkheid. Die zowel de woning (vanwege de ontstane zicht-lijnen tot ver in de straat) als de straat ten goede komen.